Verdediging proefschrift: Verkenning van antistofreacties na blootstelling aan influenzavirus
Griep is geen onschuldige ziekte. Elk jaar worden wereldwijd miljoenen mensen ziek en overlijden duizenden mensen na een infectie met het influenzavirus. Vaccinaties bieden bescherming, maar slechts tijdelijk. Het virus verandert namelijk voortdurend, waardoor bestaande vaccins na verloop van tijd minder of zelfs helemaal niet meer werken. Er is dus grote behoefte aan een vaccin dat langdurig beschermt.
Aan de Universiteit Utrecht verdedigde promovenda Aafke vrijdag 5 september 2025 haar proefschrift over de afweerreacties tegen het griepvirus. Zij onderzocht hoe ons lichaam reageert op blootstelling aan het virus én wat vaccinatie daarin kan betekenen. Daarbij keek ze vooral naar immunoglobulines (antistoffen) die zich richten op een belangrijk oppervlakte-eiwit van het virus: hemagglutinine (HA). Deze antistoffen spelen een sleutelrol in de bescherming tegen griep.
Bij haar onderzoek werd Aafke begeleid door viroloog Gerrit Koopman (BPRC) en virologe Marit van Gils (Amsterdam UMC).
De rol van de eerste blootstelling
Algemeen wordt aangenomen dat de allereerste blootstelling aan het griepvirus een grote invloed heeft op hoe het afweersysteem zich hiertegen verder ontwikkelt. Omdat mensen al op jonge leeftijd meerdere keren met verschillende griepvirussen in aanraking komen, is dit proces moeilijk meteen in mensen te bestuderen. Daarom is een nauw verwant diermodel onmisbaar voor dit soort onderzoek.
Belangrijke ontdekkingen
Met behulp van in het laboratorium gemaakte HA-eiwitten ontdekte Aafke dat er na infectie én vaccinatie zogenaamde breed beschermende antistoffen worden aangemaakt. Deze verdwijnen echter weer snel zodra het virus uit het lichaam is verdwenen. Het onderzoek laat ook zien dat deze antistoffen op een andere manier gevormd worden dan de meer virus-specifieke antistoffen.
Dit proefschrift geeft daarmee waardevolle inzichten in het verloop van de afweerreactie tegen griep. Bovendien wijst het erop dat het mogelijk moet zijn om die breed beschermende antistoffen in de toekomst beter te stimuleren en te versterken.
Hoopvolle stap vooruit
De resultaten van dit onderzoek brengen ons dichter bij de ontwikkeling van een vaccin dat ons langduriger en breder kan beschermen tegen griep. Een belangrijke stap vooruit in de strijd tegen dit veranderlijke virus.
