Onderzoek naar dementie. BPRC-onderzoeker Loet Coenen vertelt
Het is vandaag Wereld Alzheimerdag, een dag om stil te staan bij dementie en de gevolgen ervan. Want 1 op de 5 mensen krijgt dementie. Gelukkig wordt er volop wetenschappelijk onderzoek gedaan naar deze neurodegeneratieve ziekte. Ook bij BPRC. Wat onderzoeken we precies en hoe doen we dat? En wat zijn de meest recente inzichten? Onderzoeker en promovendus Loet Coenen vertelt over zijn onderzoek naar veroudering en dementie.
"Ik onderzoek hoe veroudering en dementie samenhangen door te kijken naar veranderingen in de bloedbaan. Ons bloed heeft namelijk twee belangrijke functies: het vervoert belangrijke stoffen zoals eiwitten en immuuncellen, zodat ons lichaam goed kan blijven werken, én het voert afvalstoffen af, zoals overtollige eiwitten en restproducten van de stofwisseling. Door te begrijpen hoe deze processen veranderen bij het ouder worden, hopen we nieuwe inzichten te krijgen in het ontstaan van dementie."
Onderzoek naar biomarkers voor Alzheimer
“Door deze veranderingen nauwkeurig in kaart te brengen, leren we meer over de biologische processen die actief worden bij veroudering en dementie. Zo proberen we te achterhalen welke organen en cellen daarin een belangrijke rol spelen. Die kennis kan later helpen om gerichter nieuwe therapieën te ontwikkelen. We kijken ook specifiek naar eiwitten die als biomarkers kunnen dienen. Voor Alzheimer bestaan er nu nog maar weinig van zulke duidelijke markers. Daarom onderzoek ik hoe en waarom veroudering een belangrijke risicofactor is voor dementie. Uiteindelijk willen we begrijpen hoe mensen gezonder ouder kunnen worden, wat de kans op (neurodegeneratieve) ziektes hopelijk verminderd. Om te begrijpen wat deze eiwitverandering in het bloed ons kan vertellen over veranderingen in het brein, kijk ik verder in hersenen hoe deze eiwitten niet alleen een rol spelen bij normale hersenveroudering, maar ook bijdragen aan pathologische veroudering die optreedt bij dementie."
Grote stappen in meten van eiwit
“In mijn onderzoeksgebied zijn enorme stappen gemaakt in het meten van eiwitten in het bloed. Waar onderzoekers vroeger slechts enkele honderden eiwitten tegelijk konden meten, zijn dat er nu meer dan 10.000. Met deze grootschalige screenings kunnen we in de toekomst veel gedetailleerder zien hoe het met iemands gezondheid gesteld is. Daarnaast leren we ook meer over wat er precies gebeurt bij verschillende ziektebeelden, waardoor we gerichter nieuwe behandelingen kunnen ontwikkelen.
Een mooi voorbeeld is een recent wereldwijd onderzoek waarbij eiwitmetingen en klinische gegevens van mensen over de hele wereld zijn samengebracht. De eerste resultaten hebben al veel interessante inzichten opgeleverd, niet alleen over Alzheimer, maar ook over andere neurodegeneratieve ziekten. Op korte termijn kan dit leiden tot betere diagnoses, en op de lange termijn is deze informatie erg waardevol voor het ontwikkelen van therapieën."
Toekomstig onderzoek met ‘cross-overs’
“Doordat de technologie grote stappen heeft gemaakt, is het steeds toegankelijker geworden om grote, biologische screenings te doen. Tegelijkertijd zorgt de groeiende beweging richting openheid van data ervoor dat nieuwe informatie sneller en voor meer onderzoekers beschikbaar komt. Daardoor is het niet alleen meer ‘biologie’ wat de klok slaat, ook andere bètawetenschappen spelen een steeds grotere rol. We zien dan ook veel meer samenwerkingen tussen verschillende werkvelden. Juist deze interdisciplinaire ‘cross-overs’ brengen vaak nieuwe inzichten en ideeën op tafel en ik ben dan ook erg nieuwsgierig wat dit in de (nabije) toekomst zal brengen.”
