Elk jaar overlijden naar schatting ruim 400.000 mensen aan malaria, vooral kinderen jonger dan 5 jaar. Dat is te vergelijken met het aantal mensen dat nu aan Covid-19 overlijdt. Daarom wordt ook voor deze ziekte (met veel minder fondsen dan voor Covid-19) al lang hard aan een vaccin gewerkt. Helaas is dit een weg van de lange adem.
In de wetenschappelijke literatuur zijn veel succesverhalen te vinden over nieuwe methodes of veelbelovende geneesmiddelen of vaccins. Studies met negatieve uitkomsten worden veel minder vaak gepubliceerd. Toch is dat belangrijk, want ook negatieve data levert kennis op en je voorkomt dat studies onnodig worden herhaald. Zeker in het geval van dierexperimenten is het belangrijk dat we dit voorkomen.
Een veelbelovend vaccin
Onderzoekers uit Oxford hebben een potentieel malariavaccin ontworpen dat een goede immuunrespons gaf in muizen. Toen we in een samenwerkingsverband dit vaccin in resusapen testten, bleek dit ook in deze dieren een goede afweerreactie teweeg te brengen. Reden tot hoop zou je denken, maar het bewijst nog niet dat het ook bescherming biedt tegen ziekte.
De natuur is nog moeilijk te voorspellen
Helaas weten we nog steeds niet precies welk type immuunreactie exact belangrijk is voor een malariavaccin om bescherming te bieden. Een goede immuunreactie geeft wel reden tot optimisme, maar je weet pas zeker of een vaccin werkt nadat je hebt getest of het ook daadwerkelijk bescherming biedt tegen ziekte.
Een domper
Om te bepalen of het vaccin bescherming bood werden de gevaccineerde resusapen geïnfecteerd met apenmalariaparasieten. Tegelijkertijd werd een controlegroep van dieren die geen vaccin hadden gekregen met dezelfde parasieten geïnfecteerd. Zo kun je precies bepalen wat het verschil is tussen dieren die het vaccin wel of niet hadden gekregen. Helaas bleek er geen verschil tussen beide groepen en bood het vaccin dus geen bescherming tegen malaria.
Niet bij de pakken neerzitten
Nieuwe studies hebben onlangs aangetoond dat bepaalde aanpassingen aan dit type vaccin in een muizenmodel wel bescherming kunnen geven. Dit biedt dus nieuwe aanknopingspunten voor verder onderzoek.
Gepubliceerd
Bovenstaand werk publiceerden we in het blad ‘Vaccines’. Zo voorkomen we onnodige herhaling van dierproeven. Behalve een vaccin, zijn ook nieuwe geneesmiddelen tegen malaria hard nodig. Vooral tegen een slapende vorm van de parasiet die zich in de lever kan schuilhouden om op een later moment een nieuwe infectie te veroorzaken. Onlangs kregen we een subsidie om een innovatief kweeksysteem voor het testen van nieuwe geneesmiddelen tegen deze vorm van malaria verder te ontwikkelen.